Quân đội Myanmar đã nắm quyền kiểm soát đất nước sau khi bà Aung San Suu Kyi và các nhà lãnh đạo chính trị khác bị bắt sáng hôm 1/2.

Hôm thứ Hai, quân đội nói họ đang giao quyền lực cho Tổng tư lệnh Min Aung Hlaing.

Tổng tư lệnh Min Aung Hlaing

Trong kỳ bầu cử tháng 11, đảng NLD giành đủ số ghế để thành lập chính phủ, nhưng quân đội nói có sự gian lận trong bầu cử.

Hạ viện mới được bầu lẽ ra đã nhóm họp lần đầu tiên hôm thứ Hai, nhưng quân đội đã yêu cầu hoãn họp.

Phóng viên Đông Nam Á của BBC, Jonathan Head, nói có vẻ đang có một cuộc đảo chính lớn, mặc dù quân đội, chỉ mới tuần trước, hứa sẽ tuân thủ hiến pháp mà họ đã soạn thảo hơn một thập niên trước.

Theo hiến pháp, quân đội có toàn quyền ban bố tình trạng khẩn cấp, nhưng việc bắt giữ các nhà lãnh đạo chính trị như bà Suu Kyi là một động thái khiêu khích và đầy rủi ro, một hành động có thể bị phản đối mạnh mẽ, phóng viên của BBC nói.

Đã có những phản ứng gì?

Hoa Kỳ lên án cuộc đảo chính, nói rằng Washington "phản đối bất kỳ nỗ lực nào nhằm thay đổi kết quả của các cuộc bầu cử gần đây hoặc cản trở quá trình chuyển đổi dân chủ của Myanmar".

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken kêu gọi trả tự do cho tất cả các quan chức chính phủ và lãnh đạo xã hội dân sự, đồng thời nói Mỹ "sát cánh với người dân Miến Điện trong khát vọng dân chủ, tự do, hòa bình và phát triển. Quân đội phải đảo ngược những hành động này ngay lập tức. "

Tại Úc, Bộ trưởng Ngoại giao Marise Payne nói "chúng tôi kêu gọi quân đội tôn trọng pháp quyền, giải quyết các tranh chấp qua các cơ chế hợp pháp và trả tự do ngay lập tức cho tất cả các nhà lãnh đạo dân sự và những người đã bị giam giữ trái pháp luật."

Thủ tướng Anh, Boris Johnson cũng lên án cuộc đảo chính tại Mynamar.

Viết trên Twitter sáng ngày 01/02 giờ London, ông Johson nói: "Tôi lên án vụ đảo chính và cầm giữ phi pháp những cá nhân dân sự, gồm cả bà Aung San Suu Kyi. Lá phiếu của cử tri Myanmar phải được tôn trọng và các nhà lãnh đạo dân sự phải được thả tự do."

John Sifton thuộc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói: "Vấn đề là chính quyền quân sự cai trị Myanmar trong nhiều thập niên, chưa bao giờ thực sự rời bỏ quyền lực".

"Họ không bao giờ thực sự phục tùng chính quyền dân sự ngay từ đầu, vì vậy các sự kiện ngày nay theo một nghĩa nào đó chỉ đơn thuần là cho thấy rõ một thực tế chính trị vẫn tồn tại."

"Cánh cửa vừa mở ra một tương lai rất khác," Thant Myint-U, nhà sử học ở Yangon mô tả viễn cảnh: ''Tôi có cảm giác lạnh người là sẽ không ai thực sự có thể kiểm soát được những gì sẽ xảy ra tiếp theo."

"Và hãy nhớ Myanmar là một đất nước ngập tràn vũ khí, với sự chia rẽ sâu sắc giữa các dòng tộc và tôn giáo, nơi hàng triệu người hầu như không thể tự kiếm ăn."

Myanmar trên con đường đầy hiểm nguy

Phân tích của Jonahan Head, BBC News

Vậy là đã chính thức. Các lực lượng vũ trang ở Myanmar xác nhận rằng họ đã thực hiện một cuộc đảo chính, cuộc đảo chính đầu tiên chống lại một chính phủ dân sự kể từ năm 1962, và rõ ràng vi phạm hiến pháp mà quân đội gần đây hứa sẽ tôn trọng, mới hôm thứ Bảy tuần trước.

Những bất bình gây căng thẳng giữa quân đội và chính phủ ai cũng đã rõ. Đảng được quân đội hậu thuẫn, USDP, đã có kết quả kém trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm ngoái, trong khi đảng NLD thậm chí còn dành được nhiều phiếu ủng hộ hơn năm 2015.

Thời gian của cuộc đảo chính cũng có thể giải thích dễ dàng. Tuần này, kỳ họp đầu tiên của quốc hội kể từ khi cuộc bầu cử, sẽ bắt đầu, sẽ ghi nhận kết quả bầu cử bằng cách phê chuẩn chính phủ tiếp theo. Điều đó giờ không còn xảy ra nữa.

Nhưng kế hoạch dài hơn của quân đội khó ai có thể hiểu được. Họ sẽ làm gì trong năm mà họ dự định sẽ điều hành đất nước? Công chúng sẽ tức giận về một cuộc đảo chính xảy ra ngay sau cuộc bầu cử trong đó 70% cử tri bất chấp đại dịch Covid-19 để bỏ phiếu áp đảo cho bà Aung San Suu Kyi.

Nổi tiếng cứng đầu, khó có khả năng Aung San Suu Kyi sẽ hợp tác khi đang bị khẩu súng dí vào đầu. Đồng minh của bà, Tổng thống Win Myint, là người duy nhất được hiến pháp cho phép ban hành tình trạng khẩn cấp, đã bị bắt giữ cùng với bà.

Vào lúc này, hành động của quân đội có vẻ liều lĩnh và đẩy Myanmar vào con đường nguy hiểm.

(Nguồn BBC)