Thế giới nhìn nhận ngày này như một bằng chứng rõ ràng các giá trị tự do dân chủ có thể
chiến thắng các chế độ đàn áp và độc tài, rằng ý chí của người dân có thể đánh bại các
hệ thống chính trị cứng nhắc.
Sau 34 năm khi hỏi người Đức nghĩ gì về ngày 3.10 rất nhiều người chỉ biết rằng đây là
một ngày lễ không phải đi học, đi làm. Chừng đó thôi chứ họ không nghĩ rằng, ngày 3
tháng 10 là một trong những ngày có ý nghĩa quan trọng nhất trong lịch sử hiện đại của
nước Đức, được gọi là Ngày Thống Nhất Đức (Tag der Deutschen Einheit). Đây là ngày lễ
quốc gia kỷ niệm sự kiện thống nhất Đông Đức và Tây Đức vào năm 1990, đánh dấu sự
kết thúc của bức tường ô nhục Berlin chia cắt đất nước và biểu tượng cho sự kết thúc của
Chiến tranh Lạnh tại châu Âu. Ý nghĩa của ngày này không chỉ nằm trong khuôn khổ của
nước Đức mà còn có giá trị toàn cầu, đặc biệt đối với thế giới tự do và các chế độ dân
chủ. Đồng thời, nó cũng là một vết thương đau tận xương tủy đối với những chính quyền
độc tài, độc đảng trên thế giới, vì nó tượng trưng cho sự thất bại của các hệ thống Xã Hội
Chủ Nghĩa.
Sau Thế chiến II, Đức bị chia cắt thành hai quốc gia: Cộng hòa Liên bang Đức (FRG) được gọi
ngắn gọn là Tây Đức và Cộng hòa Dân chủ Đức (GDR) hay Đông Đức. Phía Tây Đức nằm
dưới cánh dù che của Mỹ, Anh, và Pháp, với nền kinh tế thị trường và thể chế dân chủ;
trong khi đó, Đông Đức nằm dưới sự kiểm soát của Liên Xô, với hệ thống chính trị dựa
trên mô hình xã hội chủ nghĩa và một đảng độc tài. Bức tường Berlin, được dựng lên năm
1961, trở thành biểu tượng của sự chia cắt không chỉ về địa lý mà còn về ý thức hệ giữa
hai miền Đức cũng như giữa thế giới tự do và khối cộng sản do Liên Xô lãnh đạo.
Tuy nhiên, vào cuối những năm 1980, hệ thống cộng sản ở Đông Âu bắt đầu suy yếu dưới
áp lực kinh tế, chính trị, và sự trỗi dậy của các phong trào dân chủ dẫn đến sụp đổ với
việc bức tường Berlin bị phá hủy vào ngày 9 tháng 11 năm 1989. Đây không chỉ là một
thắng lợi của người dân Đức mà còn là sự phản ánh xu hướng chuyển mình của cả thế
giới vào cuối thế kỷ 20, với sự sụp đổ dần dần của các chế độ độc tài ở nhiều nơi.
Quá trình thống nhất của Đức diễn ra ôn hòa và nhanh chóng sau sự kiện sụp đổ của bức
tường Berlin. Vào ngày 3 tháng 10 năm 1990, Cộng hòa Liên bang Đức và Cộng hòa Dân
chủ Đức chính thức hợp nhất thành một quốc gia duy nhất. Đây là một cột mốc lịch sử
không chỉ cho Đức mà còn cho toàn bộ châu Âu, đánh dấu sự kết thúc của hơn bốn thập
kỷ chia rẽ và đối đầu giữa hai hệ tư tưởng.
Ngày Thống Nhất Đức mang giá trị sâu sắc về tự do, dân chủ, và quyền tự quyết của con
người. Đối với thế giới phương Tây và những quốc gia theo thể chế dân chủ, sự kiện này
là một biểu tượng cho chiến thắng của các giá trị nhân quyền và nền tự do trước chế độ
độc tài toàn trị. Đông Đức dưới chế độ cộng sản là một ví dụ điển hình của một xã hội bị
kìm kẹp bởi các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt, nơi quyền tự do ngôn luận, tự do di
chuyển và tự do cá nhân bị hạn chế nghiêm trọng. Cuộc sống dưới sự giám sát của cơ
quan an ninh Stasi (Cơ quan An ninh Quốc gia Đông Đức) đã gây ra sự sợ hãi và bất mãn
trong dân chúng.
Việc thống nhất Đức không chỉ là một sự kiện nội bộ của một quốc gia, mà còn là một
bước ngoặt lịch sử đối với hệ thống quốc tế. Đây là thời khắc mà các hệ tư tưởng dân chủ
và tự do được củng cố. Thế giới nhìn nhận ngày này như một bằng chứng rõ ràng rằng
các giá trị tự do và dân chủ có thể chiến thắng các chế độ đàn áp và độc tài, rằng ý chí
của người dân có thể đánh bại các hệ thống chính trị cứng nhắc.
Trong khi thế giới tự do và dân chủ ca ngợi sự kiện thống nhất Đức, các chế độ độc tài và
độc đảng lại có thái độ thù địch và cảnh giác. Ngày 3 tháng 10 là một lời nhắc nhở rõ ràng
về sự mong manh của các chế độ không dựa trên nền tảng dân chủ và quyền tự do của
con người. Những chính phủ độc tài lo sợ rằng những gì xảy ra ở Đức có thể lan tỏa sang
các quốc gia của họ, kích động những làn sóng phản đối và yêu cầu cải cách từ phía
người dân.
Những quốc gia duy trì hệ thống chính trị độc đảng, nơi quyền lực tập trung vào một nhóm
thiểu số, nhìn nhận sự thống nhất của Đức với sự lo lắng. Họ hiểu rằng sự sụp đổ của chế
độ cộng sản Đông Đức là một thất bại lớn của hệ thống chính trị mà họ đang theo đuổi.
Việc Đông Đức không thể đứng vững trước các áp lực bên trong và bên ngoài, cuối cùng
phải chịu sự sụp đổ, là một lời cảnh báo về tính bấp bênh của các chế độ toàn trị.
Ngày Thống Nhất Đức không chỉ là một sự kiện mang tính lịch sử. Tinh thần đoàn kết và
khao khát tự do của người Đức đã không chỉ mang lại sự thống nhất cho quốc gia mà còn
làm thay đổi bức tranh chính trị của cả châu Âu.
Ngày Thống Nhất Đức không chỉ mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc đối với nước Đức mà còn
là một cột mốc quan trọng cho thế giới. Nó khẳng định rằng các giá trị dân chủ, tự do và
nhân quyền không thể bị kìm kẹp mãi mãi và sẽ luôn tìm được con đường tươi sáng cho
đất nước.
Phương Tôn
