Đa xơ cứng (MS tấn công hệ thần kinh, chỉ trong thời gian ngắn, luật sư Andrea không thể nói, nuốt, cử động, và cuối cùng không thể tự thở.
Nói dối trong mùa Phục Sinh!
Hầu hết cha mẹ đều mong muốn nuôi dạy con cái trở thành người trung thực, không
nói dối. Đây là một giá trị đạo đức quan trọng, góp phần hình thành nhân cách.
Trong các cuộc trò chuyện hằng ngày, cha mẹ thường dạy con rằng: “Không được
nói dối.” hoặc “Nói thật là điều tốt, người trung thực mới được mọi người tin tưởng.”
Tuy nhiên, chính những bậc phụ huynh này lại là người đầu tiên đưa ra những câu
chuyện không có thật cho con cái nghe. Những ví dụ điển hình: „Mùa Phục sinh: Thỏ
đẻ trứng.” – Một hình ảnh rõ ràng là phi lý về mặt sinh học, vì thỏ là động vật có vú.
Đây chỉ là huyền thoại, mang tính thần thoại, nhưng lại được truyền tải như thể là sự
thật cho trẻ nhỏ.
Việc kể cho trẻ nghe về thỏ Phục sinh thường được xem là lời nói dối trắng, với mục
đích: Kích thích trí tưởng tượng và sự kỳ diệu trong tâm hồn trẻ.
Cha mẹ không nói những điều này với mục đích xấu. Họ muốn bảo vệ thế giới trong
sáng của con trẻ, nơi điều kỳ diệu vẫn có thể xảy ra.
Tuy nhiên, dù có ý tốt, những lời nói dối này không hoàn toàn vô hại:
Khi trẻ lớn hơn và nhận ra sự thật, chúng có thể cảm thấy bị phản bội: “Tại sao cha
mẹ lại lừa con?” Một số trẻ trở nên mất niềm tin vào cha mẹ, hoặc bắt đầu bắt chước
hành vi nói dối.
Điều này đặt ra câu hỏi lớn: Liệu cha mẹ có nên đánh đổi sự trung thực để giữ lại sự
thần tiên tuổi thơ?
Một số cha mẹ chọn cách “chuyển giao dần”: Khi con còn nhỏ, họ kể các câu chuyện
như cổ tích. Khi con lớn hơn (khoảng 6–9 tuổi), họ giúp con hiểu rằng đó là truyền
thống văn hóa, không phải sự thật tuyệt đối.
Như vậy, trẻ vẫn giữ được ký ức đẹp, mà không cảm thấy bị lừa dối.
Điều quan trọng là: Cha mẹ cần biết khi nào nên kể một câu chuyện thần thoại – và
khi nào nên dạy con đối diện với sự thật.
Nghiên cứu về sa sút trí tuệ cho thấy môn thể thao nào tốt nhất để phòng ngừa
bệnh
Việc được chẩn đoán mắc bệnh sa sút trí tuệ khiến nhiều người lo sợ. Tuy nhiên,
các nhà khoa học cho rằng một hình thức luyện tập sức mạnh có thể bảo vệ não bộ
khỏi căn bệnh này.
Khi tuổi tác tăng, chức năng não bộ suy giảm. Ở người bị sa sút trí tuệ, quá trình này
tiến triển nhanh hơn bình thường. Bệnh Alzheimer là dạng phổ biến nhất, trong đó
các tế bào thần kinh dần dần chết đi. Hiện chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn
toàn. Tuy nhiên, nguy cơ mắc bệnh có thể được giảm thiểu nhờ nhiều yếu tố, trong
đó có việc vận động thường xuyên. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng tập luyện sức
mạnh (Krafttraining) có thể giúp bảo vệ não bộ của người cao tuổi khỏi nguy cơ sa
sút trí tuệ.
Tập luyện sức mạnh giúp tăng cường cơ bắp, giảm mỡ và cải thiện sức khỏe tinh
thần – điều này đã được biết đến từ lâu. Phụ nữ thường giữ được thể lực tốt hơn
nam giới. Ngay cả ở tuổi nghỉ hưu, việc nâng tạ vẫn mang lại lợi ích.
Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí chuyên ngành GeroScience đã phát
hiện rằng tập luyện sức mạnh không chỉ tốt cho cơ thể mà còn ảnh hưởng tích cực
đến não bộ: cả khả năng ghi nhớ và cấu trúc giải phẫu não đều thay đổi.
Isadora Ribeiro, nghiên cứu sinh tại Quỹ Nghiên cứu São Paulo (FAPESP) và là tác
giả chính của bài báo, cho biết:
“Chúng tôi đã biết trước rằng sẽ có sự cải thiện về thể chất. Việc cải thiện nhận thức
là điều có thể, nhưng chúng tôi muốn thấy ảnh hưởng cụ thể của tập luyện sức
mạnh đến não của người già có suy giảm nhận thức nhẹ.”
Nghiên cứu có sự tham gia của 44 người từ 55 tuổi trở lên, những người được chẩn
đoán có suy giảm nhận thức nhẹ – một trạng thái trung gian giữa quá trình lão hóa
bình thường và bệnh Alzheimer. Các khả năng nhận thức của họ suy giảm mạnh
hơn bình thường, cho thấy nguy cơ sa sút trí tuệ cao. Những người tham gia được
chia thành hai nhóm:
Nhóm thứ nhất tham gia chương trình tập luyện sức mạnh kéo dài 6 tháng,
mỗi tuần 2 buổi, với cường độ vừa đến cao và tăng dần.
Nhóm còn lại (nhóm đối chứng) không tham gia bất kỳ hoạt động thể chất nào
trong suốt thời gian nghiên cứu.
Ngoài các bài kiểm tra tâm thần kinh, các nhà khoa học còn chụp MRI não trước và
sau khi nghiên cứu. Kết quả: nhóm tập luyện sức mạnh thể hiện sự cải thiện rõ rệt
về trí nhớ, tình trạng các tế bào thần kinh được cải thiện và một số vùng não liên
quan đến Alzheimer không bị teo lại. Trong khi đó, nhóm đối chứng cho thấy sự suy
giảm về các thông số não bộ.
Theo Ribeiro, “kết quả này chứng minh tầm quan trọng của việc tập luyện sức mạnh
đều đặn, đặc biệt là với người lớn tuổi”. Bà giải thích rằng ở những người bị suy
giảm nhận thức nhẹ, một số vùng não bị mất thể tích – đây là dấu hiệu liên quan đến
sự phát triển của Alzheimer. Tuy nhiên, ở nhóm tập luyện, vùng hippocampus bên
phải và vùng precuneus được bảo vệ khỏi tình trạng teo nhỏ.
Thậm chí, 5 người trong nhóm tập luyện không còn dấu hiệu suy giảm nhận thức
nhẹ vào cuối nghiên cứu. Ribeiro tin rằng nếu thời gian tập luyện kéo dài hơn – ví dụ
như 3 năm – kết quả còn có thể tích cực hơn nữa, có thể làm chậm quá trình phát
triển bệnh hoặc thậm chí đảo ngược chẩn đoán.
Tập luyện kích thích sản sinh yếu tố tăng trưởng thần kinh, cần thiết cho sự sống
còn và bảo vệ các tế bào thần kinh, đồng thời giúp chống viêm trong cơ thể. Nhóm
nghiên cứu đang tiếp tục điều tra sâu hơn về cơ chế này.
Chuyến bay vào vũ trụ lịch sử với phi hành đoàn sáu phụ nữ
Vào ngày 14 tháng 4 năm 2025, Blue Origin đã thực hiện một chuyến bay lịch sử với
hỏa tiễn New Shepard, trong chuyến bay này có sáu phụ nữ tham gia làm phi hành
đoàn. Nhiệm vụ này là lần đầu tiên có phi hành đoàn hoàn toàn là nữ kể từ chuyến
bay của Valentina Tereshkova vào năm 1963.
Phi hành đoàn bao gồm Lauren Sánchez – vị hôn thê của Jeff Bezos và người khởi
xướng, pop superstar Katy Perry, người dẫn chương trình Gayle King, nhà khoa học
Aisha Bowe, nhà hoạt động dân quyền Amanda Nguyen và doanh nhân Kerianne
Flynn.
Chuyến bay kéo dài khoảng 11 phút, đạt độ cao 100 km và mang lại cho các phụ nữ
vài phút trải nghiệm trạng thái không trọng lực. Trong suốt chuyến bay, họ đã thưởng
thức cảnh tượng nhìn thấy Trái Đất và Mặt Trăng.
Khi trở về Trái Đất, khoang phi thuyền đã hạ cánh an toàn nhờ sự hỗ trợ của dù tự
do trong sa mạc Texas. Phi hành đoàn đã có phản ứng cảm động và bày tỏ niềm vui
mừng về thành công của nhiệm vụ. Katy Perry đã hát "What a Wonderful World" và
nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hiện diện của phụ nữ trong ngành không gian.
Sự kiện này nhấn mạnh tiến bộ trong ngành công nghiệp hàng không vũ trụ và sự
tham gia ngày càng tăng của phụ nữ trong các nhiệm vụ không gian.
Amanda Nguyen , phụ nữ người Việt 33 tuổi là một nhân vật đáng chú ý: Cô là một
nhà hoạt động dân quyền người Mỹ, doanh nhân xã hội và hiện nay cũng là phi hành
gia. Cô sinh ngày 10 tháng 10 năm 1991 tại California và có nguồn gốc Việt Nam.
Cô trở nên nổi tiếng với vai trò là người sáng lập tổ chức Rise, một tổ chức hoạt
động trên toàn cầu nhằm bảo vệ quyền lợi của những người sống sót sau bạo hành
tình dục. Sự cống hiến của cô đã góp phần đưa đến việc thông qua "Survivor’s Bill of
Rights Act" vào năm 2016 – một đạo luật do chính cô thiết kế và đã được Quốc hội
Hoa Kỳ thông qua.
Nguyen đã được nhiều giải thưởng ghi nhận vì công việc của mình, ví dụ như giải
Heinz Award trong hạng mục Chính sách công, và cô còn được đề cử cho Giải
Nobel Hòa Bình vào năm 2019. Ngoài ra, cô cũng đã được Forbes vinh danh trong
danh sách "30 Under 30" năm 2022.
Với chuyến bay của Blue Origin vào tháng 4 năm 2025, cô một lần nữa ghi dấu lịch
sử: cô trở thành người phụ nữ gốc Việt đầu tiên bay vào không gian.
Nga pháo kích vào thành phố Sumy, Ukraine giết chết hơn 30 thường dân vô
tội
Thông điệp mà Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể muốn gửi tới cựu Tổng thống
Mỹ Donald Trump sau cuộc gặp gỡ giữa Putin và đặc phái viên Witkoff do Trump gửi
đi có thể mang nhiều tầng ý nghĩa, đặc biệt khi nó diễn ra trong bối cảnh cuộc tấn
công bằng hỏa tiễn vào thành phố Sumy khiến ít nhất 31 người thiệt mạng, trong đó
có cả trẻ em và trên một trăm thường dân bị thương. Đây là một trong những đợt
không kích tàn khốc nhất kể từ đầu năm trong chiến tranh Ukraine.
Cuộc tấn công ác liệt vào Sumy như một lời nhắc nhở rằng Nga vẫn đang kiểm soát
và sẵn sàng leo thang xung đột nếu cần. Trong bối cảnh có các cuộc đàm phán về
ngừng bắn, hành động này có thể là một "đòn gió" nhằm thể hiện sức mạnh, đặt áp
lực lên Mỹ và phương Tây .
Nếu mục tiêu đàm phán là đạt được một lệnh ngừng bắn, thì cuộc tấn công vào
Sumy có thể là cách để tăng "giá trị đàm phán". Putin có thể đang gửi đi tín hiệu rằng
ông sẵn sàng đàm phán, nhưng không phải từ thế yếu.
Tóm lại, thông điệp Putin gửi đến Trump dường như mang tính chiến lược: thể hiện
sức mạnh, sẵn sàng đàm phán (nhưng theo điều kiện của Nga) và nhấn mạnh đến
sự coi thường chính quyền Trump-
Xét nghiệm máu mới có thể “cách mạng hóa” việc phát hiện sớm bệnh
Parkinson
ST. PAUL, Minnesota – Ngày 11 tháng 4 (UPI) – Một nhóm nhà khoa học tại Israel
vừa phát triển thành công một loại xét nghiệm máu đơn giản có thể giúp phát hiện
sớm bệnh Parkinson – trước khi các triệu chứng vận động như run tay, cứng cơ xuất
hiện. Đây được coi là một bước tiến lớn trong y học vì khi các triệu chứng rõ ràng
xuất hiện, não đã bị tổn thương nặng và không thể phục hồi được.
Bệnh Parkinson là một rối loạn thoái hóa thần kinh xảy ra khi các tế bào thần kinh
sản sinh dopamine trong não bị hư hỏng hoặc chết đi. Việc phát hiện bệnh càng sớm
càng tốt sẽ giúp bệnh nhân có cơ hội điều trị, làm chậm tiến triển của bệnh và duy trì
chất lượng cuộc sống.
Xét nghiệm mới này không xâm lấn, chỉ cần lấy một mẫu máu để đo các mảnh vật
liệu di truyền nhỏ (gọi là tRFs) trong máu. Nhóm nghiên cứu tại Đại học Hebrew ở
Jerusalem, dẫn đầu bởi giáo sư Hermona Soreq, phát hiện ra rằng sự thay đổi tỷ lệ
của hai loại tRFs đặc biệt có thể chỉ ra giai đoạn đầu của Parkinson với độ chính xác
rất cao (0,86) – vượt trội so với các phương pháp hiện nay.
Giáo sư Soreq cho biết, những người có tiền sử gia đình mắc Parkinson hoặc mang
đột biến gen liên quan đến bệnh (như gen LRRK2, PARK2, PARK7, v.v.) sẽ là đối
tượng nên làm xét nghiệm này. Không phải ai mang gen bệnh cũng sẽ mắc bệnh,
nhưng việc biết trước nguy cơ sẽ giúp họ theo dõi sức khỏe tốt hơn và có biện pháp
phòng ngừa từ sớm.
Ngoài ra, những người có thể tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như thuốc trừ sâu
cũng có thể sử dụng xét nghiệm này để kiểm tra.
Tiến sĩ Rebecca Gilbert, chuyên gia từ Hiệp hội Parkinson Mỹ, cho rằng nếu xét
nghiệm này thực sự phát hiện bệnh trước cả khi có triệu chứng, thì sẽ giúp các bác
sĩ thử nghiệm thuốc mới hiệu quả hơn – vì họ có thể chọn đúng người đang ở giai
đoạn đầu của bệnh để thử nghiệm, từ đó đánh giá chính xác hơn tác dụng của
thuốc.
Bà cũng nhấn mạnh rằng: “Phát hiện sớm Parkinson có thể giúp người bệnh thay đổi
lối sống, tập thể dục, ăn uống lành mạnh – những điều có thể làm chậm tiến triển
của bệnh.”
Sói Dire Wolves tru trở lại sau hơn 10.000 năm
Sự trở lại ngoạn mục sau 10.000 năm! Bỗng nhiên, loài sói Dire Wolves bí ẩn xuất
hiện trở lại – dù không theo cách truyền thống.
Đây là một "cuộc phiêu lưu nhân bản": Lần đầu tiên, các nhà khoa học đã làm sống
lại một loài động vật tuyệt chủng. Tổ tiên thực sự của loài này từng sinh sống ở Bắc
và Nam Mỹ. Chúng có bộ lông trắng dày, hàm răng chắc khỏe, răng lớn và kích
thước lớn hơn loài sói ngày nay. Loài vật này có thể nặng tới 70 kg và dài 1,5 mét.
Bằng kỹ thuật nhân bản gen – tương tự như trong bộ phim Hollywood kinh điển
"Jurassic Park" – các nhà khoa học đã tạo ra ba bản sao của loài sói Dire Wolves.
Những con Dire Wolves hiện đang sống trong một khu bảo tồn bí mật ở Mỹ. Chúng
được sinh ra trong khoảng thời gian từ tháng 10 năm 2024 đến tháng 1 năm 2025.
Công ty Colossal Biosciences đặt tên cho hai con sói sáu tháng tuổi là Romulus và
Remus, còn con nhỏ nhất tên là Khaleesi (Romulus và Remus là hai nhân vật trung
tâm trong thần thoại La Mã, được coi là những người sáng lập huyền thoại của thành
Rome.)
Làm thế nào để tái cấu trúc gen loài sói?
Các nhà khoa học Mỹ đã đặt mục tiêu hồi sinh loài sói thời tiền sử này. Họ đạt được
điều đó thông qua việc tái cấu trúc gen đầy đủ dựa trên các mẫu xương và hóa thạch
có niên đại từ 11.500 đến 72.000 năm.
Những con sói được sinh ra bằng phương pháp mổ lấy thai và đã bắt đầu thể hiện
các hành vi đặc trưng của loài sói bóng tối, chẳng hạn như tiếng tru đặc biệt.
Một tin vui khác: Loài sói cổ đại này sợ con người. Và chúng sẽ không bị thả tự do.
Colossal cam đoan rằng những con sói này sẽ sống trong khu bảo tồn có hàng rào
để phục vụ mục đích nghiên cứu và bảo vệ động vật.
Romulus, Remus và Khaleesi hiện đã nặng khoảng 36 kg và cao gần 1,2 mét.
Khaleesi, sinh ngày 30 tháng 1 năm 2025, vẫn còn quá nhỏ để xuất hiện trước công
chúng.
Các nhà khoa học hy vọng có thể sử dụng cùng phương pháp kỹ thuật gen này để
hồi sinh các loài động vật khác như voi ma mút hay hổ Tasmania.
“Khoảnh khắc này đánh dấu một cột mốc quan trọng đối với chúng tôi – vì khoa học,
vì bảo tồn loài và vì nhân loại,” các chuyên gia từ Colossal chia sẻ.
Nga đưa ra tuyên bố vô cảm về cái chết của trẻ em ở Kryvyi Rih
Phát ngôn nhân Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov, tuyên bố rằng Liên bang Nga luôn
chỉ tấn công các mục tiêu quân sự, bao gồm cả trong vụ không kích thành phố Kryvyi
Rih vừa qua.
Khi được hỏi liệu tình báo Nga có thể đã sai lầm trong việc xác định mục tiêu trong
cuộc tấn công bằng rocket khiến 20 người thiệt mạng, trong đó có 9 trẻ em, ông
Peskov trả lời rằng nên tin tưởng hoàn toàn vào thông báo từ Bộ Quốc phòng Nga.
Ông khẳng định:
“Chúng tôi hoàn toàn dựa vào tuyên bố từ Bộ Quốc phòng của mình. Quân đội
chúng tôi chỉ nhắm vào các mục tiêu quân sự hoặc có liên quan đến quân sự. Không
có cuộc tấn công nào nhắm vào các cơ sở dân sự.”
Đáng chú ý là ngay sau cuộc tấn công dữ dội vào Kryvyi Rih hôm 4 tháng 4, phía
Nga đã biện minh cho việc sát hại trẻ em Ukraine bằng cách tuyên bố rằng rocket đã
nhắm vào một cuộc họp của quân đội Ukraine.
Về vấn đề ngừng bắn, ông Peskov cũng được hỏi liệu Nga và Tổng thống Vladimir
Putin có ủng hộ việc ngừng bắn với Ukraine hay không. Ông trả lời rằng Putin ủng
hộ ý tưởng này, nhưng “còn nhiều vấn đề cần được giải quyết, và hiện vẫn đang bị
treo lơ lửng.”
Trước đó, phía Nga từng tuyên bố rằng một lệnh ngừng bắn trong lĩnh vực năng
lượng đã được thực thi từ ngày 18 tháng 3. Tuy nhiên, theo các nguồn tin, với sự
trung gian của Hoa Kỳ, Ukraine và Nga chỉ mới đồng thuận tạm dừng các cuộc tấn
công vào hạ tầng năng lượng và cảng biển kể từ ngày 25 tháng 3.
Tuy nhiên, Nga đã nhiều lần vi phạm những tuyên bố này.
Ngoài ra, để ngừng bắn ở Biển Đen, Nga yêu cầu dỡ bỏ các hạn chế đối với xuất
khẩu nông sản của mình, đặc biệt là yêu cầu kết nối ngân hàng Rosselkhozbank với
hệ thống SWIFT.
Chuyện về hai người đàn ông dành cả đời để giải mã một căn bệnh bí ẩn…
Ngày xưa, cách đây hơn 45 năm, có một chàng bác sĩ trẻ tên là Stephen Hauser.
Anh 27 tuổi, đầy nhiệt huyết, và một ngày nọ, anh gặp Andrea – một cô gái trẻ xinh
đẹp, thông minh, là luật sư và từng làm việc ở Nhà Trắng, nơi làm việc của Tổng
thống Mỹ.
Nhưng rồi, một điều khủng khiếp xảy ra. Andrea bị mắc một căn bệnh lạ tên là đa xơ
cứng (MS). Căn bệnh này tấn công hệ thần kinh của cô. Chỉ trong thời gian ngắn, cô
không thể nói, không thể nuốt, không thể cử động, và cuối cùng không thể tự thở.
Stephen nhìn cô và nghĩ: “Không thể nào. Đây là điều bất công nhất mà tôi từng thấy
trong y học.” Và thế là, anh quyết định: cả đời này sẽ đi tìm cách chữa căn bệnh ấy.
Nhưng lúc đó, MS là một căn bệnh gần như không ai hiểu được. Nhiều người cho
rằng không thể chữa được. Các nhà khoa học nghĩ rằng do tế bào T trong hệ miễn
dịch gây ra. Nhưng Stephen không tin như vậy. Anh tin rằng tế bào B – một loại tế
bào khác – mới là kẻ gây hại thật sự.
Không ai tin anh. Ngay cả chính phủ Mỹ cũng từ chối tài trợ cho anh nghiên cứu vì
họ nói: “Lý thuyết của anh nghe thật kỳ lạ.”
Nhưng Stephen không bỏ cuộc. Anh tìm được một công ty dược tên là Genentech
hỗ trợ mình. Và sau nhiều năm làm việc không mệt mỏi, cuối cùng anh và nhóm đã
tìm ra cách điều trị hiệu quả: thuốc nhắm vào tế bào B có thể giảm hơn 90% tổn
thương não ở người bị MS!
Đó là một bước ngoặt lớn, mang lại hy vọng cho hàng triệu bệnh nhân trên thế giới.
Cùng lúc đó, ở một nơi khác trên thế giới, có một nhà khoa học người Ý tên là
Alberto Ascherio. Ông không phải là bác sĩ chữa bệnh, mà là người nghiên cứu
nguyên nhân của bệnh từ xa.
Ông tự hỏi: “Vì sao người ta lại mắc MS? Có gì đó trong quá khứ của họ chăng?”
Và thế là, ông bắt đầu một cuộc hành trình dài 20 năm, theo dõi hàng triệu người lính
trẻ ở Mỹ, ghi chép mọi thứ: từ sức khỏe, thói quen, đến virus mà họ từng nhiễm.
Cuối cùng, vào năm 2022, ông đã tìm ra manh mối quan trọng nhất:
Tất cả những người mắc MS đều từng nhiễm một loại virus tên là Epstein-Barr
(EBV).
EBV rất phổ biến, hầu như ai cũng từng nhiễm mà không biết. Nhưng với một số
người, nó có thể gây ra MS sau nhiều năm.
Vậy là bí ẩn lớn dần được hé mở!
Nhờ những phát hiện to lớn của Hauser và Ascherio, bây giờ y học đã có:
Phương pháp điều trị tốt hơn cho MS.
Hy vọng tạo ra vắc-xin để phòng bệnh.
Cả thế giới y học đã thay đổi cách nhìn về bệnh này.
Và vào một ngày đẹp trời, họ đã được trao tặng Giải thưởng Breakthrough Prize –
được gọi là Giải Oscar của khoa học – để vinh danh hai người đàn ông đã không
bỏ cuộc, dù ai cũng từng nói họ sai.
PHUONG TON
.
