Báo New York Times cho rằng Israel đã tạo ra những “con ngựa thành Troy” thời hiện đại xâm nhập Lebanon về sự kiện một loạt vụ nổ máy nhắn tin vào ngày 17/9/2024 vừa qua đã khiến 37 người thiệt mạng và khoảng 3.000 người bị thương.
Thấy Gì Qua Những Vụ Nổ Máy Nhắn Tin Ở Libano?
Vụ nổ phá hủy máy nhắn tin và bộ đàm tại Lebanon, được cho là do tình báo Israel thực
hiện, đã gây ra một tác động lớn đến nhóm võ trang Hezbollah. Hàng ngàn thành viên của
nhóm này đã bị loại khỏi vòng chiến đấu chỉ trong vòng một phút, và khả năng liên lạc của
họ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Sự kiện này đã được xem là một trong những thành công
lịch sử của Israel trong cuộc chiến với Hezbollah nói riêng và ngay cả trên thế giới nói
chung. Tuy nhiên, khi xem xét sự việc này từ góc độ đạo đức và luật pháp quốc tế, có
nhiều yếu tố cần phải đánh giá một cách cẩn thận hơn.
Trước hết, từ quan điểm chiến lược quân sự, hành động này có thể được coi là một bước
đi thành công của Israel trong việc đối phó với Hezbollah, là một lực lượng võ trang mạnh
mẽ tại Lebanon và là một đối thủ đáng gờm của Israel trong khu vực. Với việc phá hủy
các dụng cụ liên lạc của Hezbollah, Israel đã giáng một đòn mạnh vào khả năng tổ chức
và điều hành của nhóm này, làm giảm sức mạnh chiến đấu của họ. Đây là một thành công
chiến lược mang tính quyết định trong ngắn hạn, bởi liên lạc là yếu tố tối quan trọng trong
mọi cuộc chiến, đặc biệt là đối với một nhóm quân sự như Hezbollah.
Bên cạnh đó, Israel từ lâu đã coi Hezbollah là một tổ chức khủng bố và là mối đe dọa trực
tiếp đến an ninh quốc gia của họ. Hezbollah đã tiến hành nhiều cuộc tấn công vào Israel
và duy trì mối quan hệ mật thiết với Iran, quốc gia luôn có những căng thẳng với Israel. Do
đó, từ quan điểm của Israel, hành động tấn công này là một phần trong nỗ lực bảo vệ an
ninh quốc gia để bảo đảm sự tồn tại của mình trước các mối đe dọa từ bên ngoài.
Mặc dù Israel có thể biện minh cho hành động của mình dưới góc độ an ninh, nhưng vẫn
có nhiều khía cạnh pháp lý và đạo đức cần phải xem xét. Việc tấn công và giết hại hàng
loạt thành viên của một tổ chức võ trang, ngay cả khi đó là một nhóm mà quốc gia tấn
công cho là khủng bố, vẫn đặt ra câu hỏi về tính chính đáng của hành động này theo luật
pháp quốc tế.
Luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Geneva, quy định các nguyên tắc về việc bảo vệ
quyền con người trong xung đột võ trang. Việc tấn công vào một nhóm không phải là quân
đội chính quy và không có quy trình pháp lý rõ ràng để chứng minh hành động của họ là
khủng bố có thể bị coi là vi phạm các quy tắc này. Dù Hezbollah bị Israel và nhiều quốc
gia phương Tây coi là khủng bố, nhưng nhóm này cũng có vai trò chính trị và xã hội trong
cộng đồng người Hồi giáo Shia tại Lebanon. Việc tiêu diệt hàng loạt thành viên của họ có
thể gây ra những hệ lụy phức tạp về mặt chính trị và xã hội.
Hành động tấn công của Israel, dù đạt được thành công quân sự, có thể gây ra nhiều hậu
quả lâu dài. Thứ nhất, về mặt quân sự, mặc dù Hezbollah bị giáng một đòn mạnh, nhưng
nhóm này có thể sẽ tái tổ chức và phát triển các biện pháp phòng vệ mới để đối phó với
các cuộc tấn công trong tương lai. Sự kiện này có thể làm gia tăng căng thẳng và đẩy
cuộc xung đột giữa Israel và Hezbollah lên một mức độ mới, với các biện pháp trả đũa từ
phía Hezbollah.
Về mặt chính trị, vụ việc này có thể làm gia tăng căng thẳng trong khu vực và tạo ra sự
bất ổn thêm tại Lebanon, nơi mà Hezbollah có sự ủng hộ lớn từ cộng đồng người Shia.
Các nhóm đối lập khác trong khu vực có thể xem hành động của Israel như một ví dụ về
cách thức can thiệp quân sự của nước ngoài và kích động thêm sự thù địch đối với Israel.
Về mặt đạo đức, cộng đồng quốc tế sẽ phải đối diện với câu hỏi về tính chính đáng của
các hành động quân sự kiểu này. Mặc dù Israel có thể lập luận rằng họ có quyền tự vệ,
nhưng việc tiêu diệt hàng loạt nhân sự đối phương mà không để ý đến việc có thể gây tác
hại đến thường dân vô tội cung quanh hay không có thể bị coi là vi phạm nhân quyền. Đây
là một vấn đề nhạy cảm, và các tổ chức quốc tế có thể sẽ tiếp tục theo dõi và đánh giá
hành động của Israel trong bối cảnh rộng hơn của các quy tắc chiến tranh và xung đột.
Cuối cùng, vụ việc này nhấn mạnh mối căng thẳng giữa các nguyên tắc về an ninh quốc
gia và nhân quyền. Trong thế giới ngày nay, khi các xung đột võ trang thường xuyên xảy
ra giữa các quốc gia và các nhóm võ trang phi nhà nước, việc cân bằng giữa quyền tự vệ
và tuân thủ các chuẩn mực đạo đức và pháp lý quốc tế là một thách thức to lớn. Hành
động của Israel có thể được nhiều người xem là hợp lý trong bối cảnh cuộc xung đột với
Hezbollah, nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều câu hỏi về trách nhiệm đạo đức và pháp lý
trong xung đột võ trang.
Theo điều tra sơ khởi của chính quyền Lebanon, các máy nhắn tin phát nổ mấy ngày qua đã được gài chất nổ trước khi được chuyển vào nước này.
Các thiết bị nổ cực nhỏ có thể đã được gắn sẵn vào máy nhắn tin, trước khi chúng được chuyển cho thành viên nhóm vũ trang Hezbollah. Sau đó đối phương sẽ kích hoạt thiết bị nổ từ xa cùng một lúc, có thể bằng tín hiệu vô tuyến.
Công ty Gold Apollo có trụ sở tại Đài Loan cho hay họ không sản xuất các thiết bị được sử dụng trong vụ tấn công nêu trên. Thay vào đó, các thiết bị này được sản xuất bởi Công ty BAC có trụ sở tại Budapest (Hungary), là công ty được cấp giấy phép sử dụng dưới thương hiệu Gold Apollo.
Trần Luận
